Verlies is meer dan alleen het ervaren van rouw. Het heeft impact op je emotioneel en fysiek functioneren, op het dagelijks leven. Niet alleen het verlies van een dierbare geeft gemis, pijn en verdriet. Ook veranderingen in de organisatie of het los moeten laten van werkzaamheden kennen vaak een rouwproces. Maar wat kun je als HR-professional betekenen voor je medewerkers?
Marrit van Exel kan als trainer, A&O-psycholoog, HR-professional en ervaringsdeskundige bruggen slaan tussen werknemers en werkgevers. Op 30 september vertelde Marrit in een webinar hoe je als werkgever kunt om gaan met rouw op de werkvloer. Hieronder een korte samenvatting.
Door rouw kom je in een acute stresstoestand terecht, waardoor je allerlei verschillende klachten kunt hebben, zowel mentaal als fysiek in allerlei gradaties. De tijd die je ervoor nodig hebt om te rouwen is voor iedereen anders. Aan de hand van het rouwCHAOS-model vertelde Marrit over de drie fases waar iemand doorheen gaat (zie de illustratie hieronder).
Uiteindelijk vind je toch weer een nieuwe balans en berusting. Er komt dan ruimte voor een toekomst voor jezelf. Het zwarte gat naast je blijft, maar je gaat het leven rondom het gat weer zin geven. Emoties komen en gaan en zullen altijd voorrang hebben, maar hier leer je mee omgaan.
Volgens de theorie van Herman de Mönnink over Verlieskunde moet je de verlieslast (impact) wel zelf tillen (coping), maar je hoeft dat niet alleen te doen (support). Verlies lijdt tot aantasting van je KERN: Kontrole, Eigenwaarde, Rechtvaardigheidsbesef, Nu-in-relatie-tot-later.
Dit is een verhelderende theorie, waar je als werkgever veel aan kunt hebben in de begeleiding van de werknemer. Daarbij is het belangrijk om met oprechte belangstelling met de werknemer in gesprek te gaan en te vragen waar je mee kunt helpen, waar hij of zij behoefte aan heeft, ook met het oog op re-integratie, zodra hier sprake van is.
Weet dat iedereen verschillend reageert en weer voor andere zaken gevoelig is. De kans is dan aanwezig dat je net het verkeerde zegt. Maar zolang je oprechte belangstelling hebt en goed kijkt hoe iemand reageert, kun je het haast niet verkeerd doen.
Bied sociale steun, ga de dialoog aan, vraag behoefte uit, heb geduld of bied bijvoorbeeld een buddy aan, maar bied ook instrumentale steun aan door bijvoorbeeld praktische zaken en daarmee stress uit handen te nemen, wees flexibel en blijf communiceren met elkaar.
Rouw is onvergelijkbaar, maar er zijn overeenkomsten met uitval door een burn-out, waardoor je ook soortgelijke instrumenten kunt inzetten bij re-integratie, zoals tijdsdruk wegnemen. Een rode draad blijft dat oprechte belangstelling tonen, goed in gesprek blijven en niet invullen voor een ander het verschil maken in dit proces. Laat de medewerker zelf aangeven wat hij of zij wel aankan en monitor dit goed, eventueel met een buddy.
Het is belangrijk om er rekening mee te houden dat wat voor iedereen normaal is, dat niet meer is voor de rouwenden, zoals het omgaan met vrije tijd, bijzondere dagen, collectieve of familie-specifieke dagen. Maar denk hier bijvoorbeeld ook aan als het gaat om het rondsturen van de mail om de vakantieplanning af te stemmen.
Organisaties kunnen verschillend omgaan met rouw op de werkvloer. Soms wordt er gebruik gemaakt van bijzonder verlof, zodat de werknemer zich niet ziek hoeft te melden en naar de bedrijfsarts moet etc. Andere organisaties hebben hiervoor een apart protocol met nazorg en bijvoorbeeld rouwcoaches. Het blijft belangrijk dat in goed overleg met de medewerker afgesproken wordt wat voor hem of haar helpend kan zijn en waar behoefte aan is.
Tips!
Stel vragen zoals: Hoe voel je je? Waar loop je nu tegenaan? Wat kunnen we doen? Waar kunnen we flexibel zijn?
Maak tijdelijk flexibele werktijden mogelijk
Zorg dat taken aangepast worden
Zet een boek over rouwverwerking in de kast bij HR dat voor iedereen toegankelijk is. Bijvoorbeeld één van deze:
– Rouwvaardigheden door Marrit van Exel
– Survivalgids voor weduwen door Marrit van Exel
– Het rouwende brein door Mary-Frances O’Connor
– Mind Magic, over neuroplasticiteit door James R. Doty